Różni ale równi
29.04.2024 r.
Co warto wiedzieć o autyzmie?
2 kwietnia obchodzony jest Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. Tego dnia rozpoczynają się także obchody Światowego Miesiąca Świadomości Autyzmu, stawiającego sobie za cel zwiększanie wiedzy społeczeństwa na temat problemów osób z tym zaburzeniem i ich rodzin. Miesiąc kwiecień jest miesiącem szerzenia wiedzy na temat. To nie tylko czas na zwiększanie wiedzy i zrozumienia na temat autyzmu, ale również czas na wyrażanie wsparcia i pokazywanie, że wszyscy jesteśmy równi i ważni.
W kwietniu również w naszej szkole uczniowie promowali otwartość i zrozumienie dla odmiennych możliwości i potrzeb osób ze spektrum autyzmu. Brali udział w „niebieskim marszu” organizowanym przez Niepubliczne Przedszkole Terapeutyczne „Tęczowy Domek” oraz Centrum Kompleksowej Terapii „Spectrum” z honorowym patronatem Burmistrza Grodziska Mazowieckiego. Celem tej inicjatywy było m.in. promowanie równości społecznej, integrowanie lokalnych placówek edukacyjnych. Ten symboliczny spacer ulicami Grodziska Mazowieckiego był wspaniałą lekcją propagowania wiedzy na temat zaburzeń osób ze spektrum autyzmu, a także kształtowania postaw tolerancji i akceptacji osób z niepełnosprawnościami.
Uczniowie młodszych klas kolorowali motyle w odcieniach niebieskiego, wykonywali plakaty oraz różne prace plastyczne. W niektórych klasach odbyły się pogadanki oraz warsztaty na temat odmiennego spostrzegania świata przez osoby dotknięte spectrum autyzmu, uczniowie dowiedzieli się, jakie specjalne potrzeby mają osoby z autyzmem oraz jak można im pomóc. Zrozumieli, jak ważne jest, aby szanować różnice między ludźmi, wspierać i szanować się wzajemnie. Działania takie jak te podejmowane w naszej szkole, pomagają nam lepiej zrozumieć świat i ludzi wokół nas, a także kształtują nasze postawy i wartości. Na korytarzach pojawiły się gazetki, przypominające o tym, jak ważna jest akceptacja różnorodności i odmienności rozwojowej.
Autyzm należy do grupy rozległych zaburzeń neurorozwojowych o wieloczynnikowej etiologii, ujawniających się do 3 roku życia. Według najnowszej klasyfikacji diagnostycznej Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM-V, dla określenia różnych typów autyzmu używa się terminu „spektrum zaburzeń autystycznych” (ASD – Autism Spectrum Disorders) i obejmuje on zaburzenie autystyczne, zespół Aspergera oraz całościowe zaburzenia rozwojowe, bliżej nieokreślone.
Autyzm to zespół wielu różnych cech i sposobów zachowania się, które są spowodowane odmienną budową mózgu. Osoba z autyzmem inaczej spostrzega i odczuwa otaczający nas świat. Potrzebuje więcej czasu na zrozumienie docierających informacji – obrazów, dźwięków, zapachów. Często zdarza się, że niektórych z nich nie odbiera wcale albo odbiera zbyt mocno, tak że aż bolą.
Główne objawy autyzmu pojawiają się w trzech sferach zachowań dziecięcych:
- trudności w funkcjonowaniu społecznym,
- zaburzenia w rozwoju języka i komunikacji,
- ograniczony, stereotypowy charakter zachowań i zainteresowań.
Do diagnozy spektrum autyzmu konieczne jest występowanie objawów z wszystkich trzech obszarów (tzw. triada zaburzeń autystycznych). Każde dziecko ze spektrum autyzmu jest indywidualnością, ma własną osobowość, odmienne uzdolnienia i u każdego z nich, autyzm wygląda inaczej. Ze względu na różnorodną konfigurację objawów i ich nasilenie oraz fakt nieharmonijnego rozwoju, trudno o dwójkę tak samo funkcjonujących dzieci z autyzmem.
Wśród uczniów z ASD mogą znaleźć się dzieci z głębokimi zburzeniami w zachowaniu i znacznym lub umiarkowanym upośledzeniem umysłowym, a na drugim biegunie będą dzieci w normie intelektualnej lub z inteligencją ponadprzeciętną, z niewielkim poziomem nieprawidłowości w funkcjonowaniu. Z uwagi na te różnice, potrzeby edukacyjne uczniów z ASD są niejednorodne i nie ma jednolitego wypracowanego systemu, który zapewni im odpowiednie wsparcie.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) około jedno na 100 dzieci jest w spektrum autyzmu, który stanowi zróżnicowaną grupę objawów związanych z rozwojem mózgu (ang. autism spectrum disorder, ASD). Autyzm to specyficzny sposób pracy układu nerwowego, w tym mózgu, będący przejawem neuroróżnorodności gatunku ludzkiego. To zjawisko o bardzo szerokim zakresie i wielu odcieniach, stanowiące wachlarz zróżnicowanych cech, zachowań i objawów.
Przed diagnozą spektrum autyzmu młode osoby często otrzymują inne diagnozy psychiatryczne. Uzyskanie trafnej diagnozy może mieć ogromne znaczenie dla osoby w każdym wieku.
Pamiętajmy!
Autyzm to nie choroba, tym bardziej NIE JEST chorobą psychiczną, ale jest
ODMIENNĄ ŚCIEŻKĄ ROZWOJU.
Aktualnie odchodzimy od narracji o leczeniu osób w spektrum, a zamiast tego skupiamy się na akceptacji, wspieraniu i włączaniu osób neuroróżnorodnych, a także na upominaniu się o ich prawa. Uczymy dzieci i młodzież zrozumienia, szacunku, życzliwości, akceptacji. Pokazujemy jak różnorodny i piękny jest ten świat, w którym jest miejsce dla każdego.
Warto sięgać po wiedzę, którą znajdziemy nie tylko na stronach internetowych, ale także
w publikacjach naukowych. Przeciwdziałanie izolacji, dyskryminacji i łamaniu praw osób
z autyzmem, tworzenie przyjaznego rozumiejącego otoczenia społecznego to niezwykle ważne aspekty. Wiedza na temat autyzmu jest aktualna i ważna przez cały rok. Tak, jak zawsze ważne są: EMPATIA, ZROZUMIENIE i AKCEPTACJA!
Poniżej przedstawiam kilka przykładowych stron, filmów i publikacji, do których warto zajrzeć i skorzystać.
Filmy edukacyjne:
https://www.youtube.com/watch?v=5n93mDQ8080
https://www.youtube.com/watch?v=iY10l7pbe2o
„Tacy jak wy”, „Autyzm wprowadza zmysły w błąd” lub „Czym jest autyzm dla autystyków”
Strony internetowe:
https://jasnastronaspektrum.pl/
https://polskiautyzm.pl/o-nas/
https://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/1757400
https://jim.org/misja-i-wizja/
Publikacje:
Bigas, U. (2012). Autyzm – charakterystyka zaburzeń językowych w autystycznym spectrum zaburzeń. W: S. Grabias. M. Kurkowski (red.), Logopedia. Teoria zaburzeń mowy. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Błeszyński J. J. (2014). Rozwój komunikacji – mowy i języka – w różnych ujęciach teoretycznych. W: D. Baczała. J. J. Błeszyński (red.), Metody komunikacji alternatywnych
i wspomagających. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Bobkowicz-Lewartowska, L. (2005). Autyzm dziecięcy. Zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Markiewicz, K. (2004). Możliwości komunikacyjne dzieci autystycznych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Olechnowicz, H. (2012). Jak uwolnić w dzieciach z autyzmem wrodzone wzorce przywiązania? W: H. Olechnowicz. R. Wiktorowicz (red.), Dziecko z autyzmem. Wyzwalanie potencjału rozwojowego. Warszawa: PWN.
Panasiuk, J. (2016). Specyficzne zaburzenia rozwoju mowy w diagnozie i terapii logopedycznej. W: K. Kaczorowska-Bray, S. Milewski (red.), Wczesna interwencja logopedyczna. Gdańsk: Harmonia Universalis.
Twardowski, A. (2002). Kształtowanie dialogowej kompetencji komunikacyjnej u uczniów niepełnosprawnych intelektualnie. Kalisz-Poznań: Instytut Pedagogiczno-Artystyczny UAM
Opracowała:
Ilona Śleżewska