Autyzm

Rodzicu, Nauczycielu, Kolego!

Oto kilka rzeczy, które osoba ze spectrum autyzmu chciałaby Ci powiedzieć:

1.Po pierwsze i przede wszystkim jestem człowiekiem. Mam autyzm, ale nie jestem tylko i wyłącznie autystyczny. Mój autyzm jest tylko jednym z aspektów mojego charakteru. Nie definiuje mnie jako osoby. Czy jeśli Ty nosisz okulary, masz nadwagę, jesteś niezdarny w grze w piłkę, to czy tylko ta jedna cecha Ciebie określa? Zastanów się nad tym proszę.

2. Moje postrzeganie zmysłowe jest zaburzone. Co może to oznaczać w praktyce? To oznacza, że dźwięki, zapachy, smaki i dotyk, których Ty nawet nie zauważasz, dla mnie mogą być bardzo bolesne. Mój słuch może być zbyt wyostrzony, zmysł zapachu nadwrażliwy, zmysł wzroku przestymulowany, Dotyk nie do zniesienia. To może sprawić, że wydaję się agresywnym, zamkniętym w sobie. W nieoczywisty sposób dla innych bronię się przed tym, co dla mnie jest trudne, reaguję odmiennie, niezrozumiale dla otoczenia.

3. Pamiętaj, by odróżnić „nie chcę” od „nie mogę”. To przecież nie jest tak, że nie słucham instrukcji, czasami zwyczajnie nie jestem w stanie zrozumieć. Nie mów do mnie z daleka, zamiast tego zbliż się i powiedz do mnie prostymi słowami, prostym komunikatem.

4. Myślę konkretami, nie rozumiem pojęć abstrakcyjnych. Interpretuję język bardzo dosłownie. Metafory, iluzje, idiomy, konkluzje, sarkazmy itp. są dla mnie niejasne.

5. Bądź cierpliwy, co do mojego ograniczonego słownictwa. Jest mi niezmiernie trudno wyrazić, to co czuję, jeśli nie potrafię opisać tego słowami. Mogę być przerażony, zdenerwowany, głodny, zagubiony, zasmucony, ale w tym momencie te słowa przekraczają moje możliwości wyrażania się. Zwróć uwagę na „język mojego ciała”, być może zauważysz, jakiś sygnał, który „mówi”, że coś złego się ze mną dzieje. Czasami potrafię wypowiadać się jako naukowiec, specjalista z danej dzieciny, mylnie możesz stwierdzić wtedy, że „gwiazdorzę”, ale pamiętaj, że mogą to być informacje ze świata, które akurat zapamiętałem, które przyswoił mój mózg, które pozwalają mi rekompensować moje deficyty językowe. Kiedy z kolei zadajesz mi pytanie, a ja odpowiadam nie na temat, zrozum, że sam nie wiem, czemu ich używam, niekoniecznie rozumiem ich kontekst i znaczenie, ale słyszałem je w telewizji, przeczytałem w książce, słyszałem od innych osób, które ze sobą rozmawiały.

6. Często używam mojego wzroku zamiast mojego języka. Lubię jak zamiast do mnie mówisz, coś mi pokażesz, nawet wielokrotnie, tylko nie denerwuj się, że musisz to powtarzać. To pomaga mi się uczyć, zrozumieć. Lubię mieć plan dnia, rozrysowany schemat pokazujący mi, jakie czynności będą następowały po sobie. To pozwala uniknąć mi niepotrzebnego stresu, daje mi komfort i poczucie bezpieczeństwa.

7. Doceń moje mocne strony, skup się nad rzeczami, które mi wychodzą i potrafię je nawet zrobić lepiej niż Ty. A potrafię nieraz zaskoczyć Ciebie tym, że znam idealnie rozkład wszystkich pociągów czy też jestem ekspertem od wszystkich możliwych śrubek. Nie przypominaj mi ciągle, że to ja czegoś nie umiem i nie jestem wyjątkowo sprawny. Wtedy na pewno nie spróbuję nowych, nieznanych mi dotąd rzeczy, jeśli notorycznie wystawiasz mnie na krytykę.

8. Pomóż mi w interakcjach społecznych. Nie umiem często zaaranżować rozmowy czy zabawy, zaproś mnie do nich. Pokaż mi i naucz mnie umiejętności społecznych, których nie mam. Nawet tych oczywistych dla Ciebie.

9. Staraj się zrozumieć i rozpoznawać przyczyny mojej złości. Uświadom sobie, że przeciążenie jednego lub kilka moich zmysłów powoduje kryzysowe sytuacje, ataki złości, histerie. Wiem, że może Cię to dziwić i przerażać, ale nawet takie zachowanie jest pewną formą komunikacji, ja w ten sposób pokazuję, co się dzieje wokół mnie.

10. Jeśli jesteś moją rodziną pokochaj mnie bezwarunkowo. Kochaj mnie nie za coś, ale pomimo wszystko. Ja nie wybrałem/am sobie autyzmu. Nie pokazuj mi proszę, że nie spełniłem/am oczekiwań, Ty na pewno ich także nie spełniłeś/Aś i też byś nie chciał/a, aby o tym ciągle przypominano. Bez Twojego wsparcia nie poradzę sobie. Z Twoją wiedzą, pomocą moje szanse będą większe niż Ci się wydaje. Jestem tego warty- obiecuję Ci. Bądź moim przyjacielem a zobaczysz, że potrafię daleko dojść.

Opracowane na podstawie książki:” Dziesięć rzeczy, o których chciałoby Ci powiedzieć dziecko z autyzmem” (Notbohm Ellen).

Opracowała: Ilona Śleżewska