O motywacji do nauki w domu i w szkole. Kilka wskazówek.

O motywacji do nauki w domu i w szkole. Kilka wskazówek.

 

Aby mówić o motywacji ucznia do nauki, trzeba zastanowić się, czym ona w ogóle jest?

Najogólniej mówiąc motywacja do nauki jest budzeniem chęci. Jest to zespół czynności pobudzających do nauki.

Osiągnięcia ucznia są zależne od wielu czynników, własnych predyspozycji psycho-fizycznych, ale także tych na które samo dziecko nie ma wpływu.

Należą do nich m.in:

• Samoakceptacja

• Uznanie siebie

• Poczucie własnej wartości

• Możliwości ucznia

• Świadomości ucznia

• Środowiska rodzinnego

• Sytuacji materialnej

• Wykształcenia rodziców

• Atmosfery w szkole i w klasie

• Grupy rówieśniczej

• Doświadczeń własnych

• Pracy nauczyciela itd.

Motywowanie zaczyna się już od najmłodszych lat. Okres przedszkolny jest ważnym etapem w życiu dziecka i już wtedy różnymi metodami wspieramy rozwój dziecka, wskazujemy mocne strony. Rodzice dziecka są pierwszymi nauczycielami, oni zaspokajają ciekawość swoich pociech. Umiejętności i postawy potrzebne do osiągania sukcesów w
przyszłym życiu, także tym szkolnym dziecko przeważnie opanowuje już w pierwszych latach życia. Jednak praca nad nimi to proces ciągły, nieustanny, konieczny na każdym etapie życia. Zarówno przedszkolak, jak i nastolatek potrzebują pozytywnych bodźców do działania.

Pamiętajmy, że nauka dla dziecka, jest tym, czym dla dorosłego praca.

Nie wszystkie dzieci są chętne do nauki, często zwlekają z odrabianiem prac domowych, odkładają obowiązki domowe na później, z niezadowoleniem, czy złością siadają do książek. Nie ma gotowej recepty na sukces naszego dziecka, nie ma jedynej słusznej drogi, to złożony proces, zależny od wielu czynników, jednak naszym zachowaniem, naszą postawą przyczyniamy się do motywowania dziecka do nauki, mamy na to duży wpływ, dlatego warto zastanowić się nad tym, dokonać autorefleksji, co powinniśmy zrobić, co już zrobiliśmy, a co jeszcze wymaga poprawy.

Rodzicu!

1. Pamiętaj, że jesteś rodzicem niezwykłego dziecka 

2. Świadomie poznawaj własne dziecko, jego charakter, mocne i słabe strony, zainteresowania, predyspozycje i przyjaciół!

3. Buduj adekwatne poczucie wartości swojego dziecka w różnych obszarach.

4. Buduj poprawne relacje z dzieckiem. Twoje dziecko powinno mieć pewność, że jest cenne, kochane i akceptowane. Jednak pamiętaj, że akceptować dziecko nie oznacza akceptowania nieodpowiedniego zachowania

5. Interesuj się tym, co przeżywa i z czym się zmaga. Interesuj się jego emocjami, jego życiem.

6. Zadbaj o wspólny czas. Komunikacja z własnym dzieckiem jest ważna.

7. Zadbaj o dietę dziecka, pamiętaj, jak to ważne dla jego mózgu. Pilnuj godzin snu, higieny pracy – czyli przerw, relaksu, odpoczynku.

8. Ustal razem z dzieckiem harmonogram dnia – czas na naukę, zabawę, odpoczynek.

9. Interesuj się jawnie i otwarcie wynikami edukacyjnymi dziecka. Twoje dziecko musi wiedzieć, że systematycznie zapoznajesz się z ocenami i frekwencją, systematycznie rozmawiasz z nauczycielami czy uczestniczysz w zebraniach, ponieważ jest to dla Ciebie ważne i jest to wyraz troski.

10. Dawaj do zrozumienia, że nauka jest ważna. Wskaż przykłady i powiedz dlaczego. Odnieś się także do własnych życiowych doświadczeń.

11. Zachęcaj i motywuj do systematycznej pracy, odrabiania lekcji i poszerzania wiedzy. Dawaj do zrozumienia, że takiej postawy oczekujesz.

12. Pamiętaj, że nadmierna kontrola spowoduje odwrotny skutek. Wtedy pozbawiasz dziecko odpowiedzialności i motywacji do nauki.

13. Nie stawiaj wygórowanych wymagań. Małymi krokami, ale do celu.

14. Nie koncentruj się tylko na błędach.

15. Zauważaj i chwal za najmniejsze, najdrobniejsze sukcesy, jakąkolwiek dobrą aktywność, dobre oceny czy zachowanie, jak również za włożony wysiłek i zaangażowanie.

16. W przypadku porażek edukacyjnych pomóż ustalić, co było ich powodem i ewentualnie zaproponuj wsparcie i pomoc. Nie zostawiaj dziecka samego z problemem. Wspólnie z nim określ termin poprawy i motywuj je do pracy, do poprawy swoich wyników.

17. Nie strasz dziecka karami, nie zawstydzaj, nie przekupuj prezentami, nie szantażuj. Niekiedy najlepszą nagrodą dla Twojego dziecka, będzie wspólne spędzenie czasu, Twoje uznanie, Twoja pochwała słowna. Pamiętaj, by mówić dziecku o tym, jak jesteś z niego dumny/-a.

18. W przypadku trudności pomagaj dziecku w wykonaniu zadań, ale nie wyręczaj go nigdy!!!

19. Przyzwyczajaj dziecko do tego, że nie zawsze odniesie sukces, porażki też są potrzebne.

20. Motywuj do tego, by przezwyciężało swoje trudności.

21. Pokaż dziecku, że w niego wierzyć, że mu kibicujesz, bądź oparciem w dobrych ale i złych chwilach.

22. Doceniaj za osiągnięcia a nie stopnie!

23. Jeśli dziecko ma trudności edukacyjne, ale także związane z jego funkcjonowaniem, nie zwlekaj z tym, aby prosić o pomoc. W rozpoznaniu problemu może pomóc Tobie wychowawca, pedagog szkolny, psycholog czy inny specjalista. Nie wstydź się prosić o pomoc i wskazówki dotyczące Twojego dziecka.

24. Nie pozwól, aby dziecko źle o sobie mówiło. Lęk przed niepowodzeniami powoduje, że dziecko może mieć tendencję do rezygnacji, formułowania niskich aspiracji, i niskich oczekiwań, unikania zadań lub wagarowania.

25. Pamiętaj, aby nie przypinać dziecku „etykiety”. Czasami dzieje się tak zupełnie nieświadomie, kiedy mówimy o kimś innym „patrz, ten jest zapominalski ciągle, a ten niezdolny, powolny”. Wówczas nasze dziecko, które dostrzega, że sobie z czymś nie radzi, lub radzi sobie znacznie gorzej niż rówieśnicy, może zacząć myśleć o sobie w taki właśnie sposób. Opatrywanie dzieci etykietami wpływa na ich samoocenę, możliwości i nadzieje.

26. Nie obniżaj poczucia wartości dziecka, nie wyzywaj, nie mów, że jest niezdolne lub głupie.

27. Nawet jeśli Twoje dziecko w pewnym obszarze ma deficyty, pokaż mu te, które są jego mocną stroną.

28. Wykształć w dziecku energię i inicjatywę, aby umiało zrównoważyć swoje słabości np:„ może nie jestem najlepszy z matematyki, ale za to świetnie sobie radze w sporcie”.

29. Wdrażaj dziecko do systematyczności. Naucz dobrej organizacji pracy.

30. Nie zaprzeczaj jego uczuciom, mówiąc, że nic się nie stało. Lepiej nazwij uczucia swojego dziecka, np. „ Widzę, że jest Ci smutno z tego powodu/jesteś rozczarowany…”.

31. Pokaż dziecku autorytety, osiągnięcia innych osób. Nic bardziej nie przekonuje niż namacalny dowód na sukces.

32. Rozwijaj pasje i zainteresowania swojego dziecka.

33. Nie zwalniaj dziecka ze szkoły z błahych powodów. Nie uznawaj wymówek dziecka, nie przywalaj na nieobecności w szkole bez uzasadnionych powodów.

34. Nie toleruj nieusprawiedliwionych nieobecności i spóźnień. Wyciągaj konsekwencje.

35. Dawaj dziecku przykład swoim postępowaniem. Od nas dorosłych dziecko uczy się odpowiedzialności, systematyczności w dążeniu do osiągania celów i obowiązkowości.

Nauczycielu!

1. Motywacja Twojego ucznia zależy także od Twojej własnej motywacji. Zadbaj o nią.

2. Myśl pozytywnie.

3. Podchodź z wiarą i dobrym nastawieniem do swoich uczniów.

4. Przekonaj uczniów, pokaż im, że naprawdę lubisz ich uczyć, że sprawia Ci to przyjemność.

5. Bądź komunikatywny, planuj swoją pracę, dokonuj ewaluacji swojej pracy.

6. Pamiętaj, że motywacja nie trwa wiecznie, to ciągły proces, który wymaga systematyczności, modyfikacji. Ty też masz prawo mieć gorsze dni.

7. Wskaż swoim uczniom ich mocne i słabe strony, ale bez krytyki i porównywania do innych uczniów. Każdy jest indywidualnością.

8. Określ w jaki sposób uczniowie mogą dokonać zmian, poprawić coś na lepsze.

9. Ucz myśleć, rozumieć świat, pomagaj uczniom uwierzyć w siebie, wskazuj ich potencjał i możliwości.

10. Pamiętaj, że motywacja wymaga nagrody i pochwały. Niekiedy także wskazania konkretnie tego, co wymaga poprawy. Jednak wtedy rozmawiaj w cztery oczy.

11. Zwróć uwagę na to, że nadmierny stres, agresja ze strony innych uczniów, a także krytyka środowiska grupy rówieśniczej może zablokować uczniów. Warto więc umacniać poczucie własnej wartości ucznia, dbaj o atmosferę pracy, stwórz odpowiednie warunki, aby uczeń miał szansę wykazać się.

12. Nie krytykuj, nie moralizuj, nie osądzaj, nie ośmieszaj.

13. Masz prawo do tego, by wyrazić opinię o uczniu, jednak nie zapominaj:

• Krytykujesz zachowanie, a nie człowieka

• Mówisz prawdę, patrząc w oczy

• Rozmawiasz tylko z uczniem, nie na forum całej klasy

• Mówisz bez ironii, wyrażając jedynie troskę o ucznia

• Podkreślasz także dobre cechy ucznia

• Pokazujesz mu, że w niego wierzysz

• Naprowadzasz, wskazujesz, podpowiadasz, co uczeń w danej sytuacji powinien zrobić

1. Mów jasno, głośno, wyraźnie, z zapałem.

2. Dostosuj stopień trudności do możliwości konkretnego ucznia.

3. Zachęcaj uczniów osiągających słabsze wyniki do podejmowania zadań o właściwym dla nich stopniu trudności.

4. Bądź swobodny i baw się razem z uczniami podczas nauki.

5. Okazuj uczniom zaufanie. Wykaż się wiarą w ich możliwości.

6. Wyraźnie określ cele. Wskaż drogę do osiągnięcia sukcesu.

7. Pokaż korzyści, jakie płyną z nauki.

8. Oceniaj sprawiedliwie, doceniaj za najmniejsze sukcesy i wkład pracy ucznia

9. Bądź przygotowany do lekcji, dobrze organizuj lekcje. Zadbaj o pomoce naukowe.

10. Dbaj o dobry nastrój swój i uczniów.

11. Ogranicz do minimum czynniki rozpraszające uwagę.

12. Przypominaj i powtarzaj informację, gdy uczeń zaczyna zapominać ją.

13. Dotrzymuj przyrzeczeń. Pamiętaj, żeby wywiązywać się z obietnic.

14. Udzielaj odpowiedzi na najtrudniejsze pytania.

15. Jeśli coś uczniowi nie uda się – zrozum go, ale nie okazuj litości, zachęć do dalszej pracy.

16. Bądź konsekwentny.

17. Ucz tolerancji.

18. Chwal za wszystko, za co się da pochwalić.

19. Mów że podoba ci się jego praca, doceń.

20. Zachęcaj do krytycznego myślenia.

21. Kończ lekcje w takim momencie, żeby miał poczucie niedosytu.

22. Chwal i nagradzaj tak, aby uczniowie docenili sukces uczenia się.

Dzieci powinny być:

• zachęcane – uczą się wiary w siebie,

• otaczane miłością, wyrozumiałością – uczą się cierpliwości,

• chwalone – wdzięczności,

• akceptowane – uczą się miłości, lubienia siebie,

• uznane – uczą się mieć cel.

Dzieci nie powinny być:

• krytykowane – wtedy same uczą się potępiać innych

• wyśmiewane – uczą się nieśmiałości, zamykają w sobie

• wychowywane w atmosferze wrogości -wówczas uczą się walczyć

Reasumując najbardziej skuteczną formą mobilizowania dzieci do nauki jest ścisła, dojrzała i rzetelna współpraca rodziców/opiekunów i nauczycieli, uwzględniająca możliwości dziecka i troskę o jego rozwój. Motywacja to stan, w którym chce nam się osiągać swój cel, chce nam się dążyć do realizacji zamierzeń, planów, marzeń, czyli chce nam się działać. Aby ten stan mógł zaistnieć musi cel być atrakcyjny dla ucznia i musi być na miarę jego możliwości osiągany.

Źródła:

1. Brophy. J – „Motywowanie uczniów do nauki”.

2. Buchner. Ch- „ Sukces w szkole jest możliwy”.

3. Hamer.H – „ Do efektywności nauczania”.

4. Harmin. M – „Duch klasy”. Jak motywować uczniów do nauki?

5. Mc Ginnisa. A – „Sztuka motywacji”.

6. Brześkiewicz Z. „Jak być lepszym uczniem w szkole i człowiekiem w życiu”

7. D. Stipek, K.Seal- „Jak nakłonić dziecko do nauki?”.

8. G.W.Green – „Jak pomagać dziecku w nauce?”.

9. A.Faber, E.Mazlish – „Jak mówić, żeby dzieci uczyły się w domu i w szkole”.

Opracowała: Ilona Śleżewska